FRANSA CUMHURBAŞKANI Emmanuel Macron, Elysee'ye yeniden seçilmesinden sadece haftalar sonra, 19 Haziran 2022 Pazar günü yapılan parlamento ikinci tur seçimlerinde merkez ittifakının mutlak çoğunluğu kaybetmesinin ardından, çalkantılı bir beş yıllık çıkmazla karşı karşıya kaldı.

Seçmenler kitlesel olarak aşırı sağ Ulusal Birlik (RN) ve sol koalisyon NUPES'i tercih ederken Cumhurbaşkanı Macron'u parlamentoda iktidar çoğunluğundan mahrum etti.

Nihai sonuçlara göre Macron'un Ensemble (Birlikte) koalisyonu, önceki mecliste sahip olduğu 345 sandalyeden bu kez 245’ini kazanabildi. Aşırı solda ateşli Jean-Luc Melenchon liderliğindeki NUPES 131 koltuk alırken, Marine Le Pen'in Ulusal Birliği 89 koltukla seçimden ayrıldı.

İkinci tur oylama, parlamentonun alt meclisi olan Ulusal Meclisin kompozisyonunu şekillendirdi. Seçimlerin 12 Haziran Pazar günü yapılan ilk turunda, Macron'un koalisyonu, aşırı soldaki NUPES ittifakı ile başa baş bir sonuç elde ederken Fransa Cumhurbaşkanının popülaritesinin keskin bir şekilde düştüğü kanaatlerini şekillendirmişti.

Pazar günü yapılan ikinci turda, Ulusal Meclis Başkanı Richard Ferrand ve eski İçişleri Bakanı Christophe Castaner de dahil olmak üzere Macron’un koalisyonundaki ağır toplar parlamentodaki koltuklarını kaybettiler. Sağlık Bakanı Brigitte Bourguignon ve Çevre Bakanı Amélie de Montchalin de koltuklarını kaybeden isimler arasındaydı. Bu durum (Sarkozy döneminden bu yana bir gelenek olduğu üzere) muhtemelen söz konusu isimlerin istifalarını zorunlu kılacak.

Öte taraftan Normandiya'daki koltuğunu küçük bir farkla kazanan yeni Başbakan Elisabeth Borne, Ensemble'ın parlamentodaki desteğini genişletmek ve bir "eylem çoğunluğu" oluşturmak için çalışacağını söyledi.

Borne, parçalanmış seçim sonuçları ve ülkenin önündeki meydan okumaları dikkate alarak “Bu eşi benzeri görülmemiş sonuçlar, yurt içinde ve yurt dışında karşılaştığımız durumlar göz önünde bulundurulduğunda ülkemiz için bir risk teşkil etmektedir. Ama bu oylamaya saygı duymak zorundayız. Parlamentodaki [en büyük grup] olarak özel bir sorumluluğumuz var.” açıklamasında bulundu.

Sol koalisyonu iki aydan kısa bir süre önce kurulan Melenchon, destekçilerine yönelik karakteristik olarak hırçın açıklamalarda bulundu ve sonuçların "Macron partisinin zırvalığının" bir işareti olduğunu söyledi. Melenchon, “ülkenin kolunu bu kadar kibirli bir şekilde büken, ne için seçildiği belli olmayan [başkanı] devirmek için siyasi hedefimizde başarılı olduk.” dedi.

Nisan ayındaki başkanlık seçimlerinde Macron, Le Pen'in yüzde 41'ine karşı yüzde 59 oyla ikinci kez başkanlığı kazanmıştı. O seçimlerde üçüncü olan Melenchon, Macron'u yanlışlıkla seçilmiş olmakla suçlamış ve parlamento seçimlerinde ona meydan okuyacağını söylemişti.

Baskın güçten göreceli çoğunluğa

Geçen Pazar günü tamamlanan parlamento seçim sonuçlarına göre, 1980'lerden bu yana görülmemiş bir şekilde, Fransa’da görevde olan bir cumhurbaşkanı parlamentoda göreceli bir çoğunluğa sahip olacak. Yani Macron, 245 sandalyeyle parlamentodaki en büyük gruba sahip olacak; ancak hakim çoğunluk için gereken 289 sandalye eşiğinin çok altında kalacak.

Bu sonuçlar, parlamentonun fiilen felç olacağı ve Macron'un Fransa'nın emeklilik sisteminde reform yapmaya yönelik tartışmalı planları da dahil olmak üzere herhangi bir yasayı geçirmekte zorlanacağı anlamına geliyor.

Gelinen noktada Macron’un muhalefet partilerinden müttefikler aramasını gerektireceği için sonuçların haftalarca müzakerelere yol açması muhtemel. Parlamento seçimlerinden 61 sandalye kazanan muhafazakar Cumhuriyetçiler (LR), Macron’un ikinci dönemi için potansiyel bir müttefik olarak kilit bir rol üstlenebilir.

Pazar günü, muhafazakar kampta Macron'un Ensemble koalisyonuyla bir anlaşma yapılıp yapılmayacağına ilişkin bölünmeler ortaya çıktı. Muhafazakar eski bakan Jean-François Cope, Pazar günü Cumhuriyetçiler ve Macron'un koalisyonu arasında Fransa'da "aşırı uçların yükselişini engellemek" için bir "hükümet anlaşması" çağrısında bulundu. Ancak Başkan Christian Jacob partinin "muhalefette kalacağını" söyledi.

Bu tür bölünmüş bir parlamento tablosunda, işbirliğinin geçici bir temelde çalışması daha olasıdır. Bu da mevzuat ve istikrarsız anlaşmalar üzerinde uzun müzakereler anlamına gelir. Hükümet ayrıca kanun hükmünde kararnameler etrafında yasa çıkarmasına imkan veren tartışmalı bir aracı da kullanabilir.

Bununla birlikte, Macron'un reformlarından herhangi birini geçirmek için çok sayıda muhafazakar milletvekiline ihtiyacı olacak. Bu durumsa bir yıl içinde erken seçim çağrısında bulunabileceği yönündeki spekülasyonları artıracak. Sonuçta Fransa Cumhurbaşkanı, Pazar günü yapılan seçimlerden büyük ölçüde zayıflamış bir lider olarak çıktı.

Aşırı eğilimlerin zaferi

Parlamento seçimlerinin sonuçları, seçmenlerin aşırı sol ve aşırı sağdan adayları desteklemesiyle Fransız siyasetinin yeniden şekillendiğini doğruladı.

Aşırı soldaki Boyun Eğmeyen Fransa, Yeşiller, Komünistler ve Sosyalist Parti'den oluşan NUPES, parlamentonun en büyük muhalefet partisi oldu. NUPES, NATO'nun entegre komutanlığından çıkmak ve AB anlaşmalarının bazı bölümlerine uymak istemeyen Melenchon tarafından yönetiliyor.

Melenchon, Pazar günü NUPES'in Macron koalisyonuna karşı bir “savaş aracı” olacağına öne sürdü. Macron'un emeklilik yaşını 64'e çekme hırsı ilk parlama noktası olabilir.

Ancak sağ ve aşırı sağ beklenenden çok daha iyi performans göstererek Fransa'nın sola kaydığı fikrine ters düşen bir durum oluşturdu.

Le Pen'in Ulusal Birlik hareketi, 89 sandalye alarak seçimden büyük oranda güçlenerek çıktı. Bu sonuç, NUPES'in aksine oldukça homojen ve disiplinli olan aşırı sağ partinin önemli bir siyasal etki sergileyeceği ve daha fazla mali destek elde edeceği anlamına geliyor. Parti, Ulusal Meclis’te önemli görevleri alabilecek, yasa teklifinde bulunabilecek ve hükümet yasalarına itiraz edebilecek.

Sonuçlar ayrıca, Le Pen'in üçüncü başarısız cumhurbaşkanlığı adaylığının ardından aşırı sağdaki üstünlüğünün azalmakta olduğu yönündeki spekülasyonları da yatıştırmış oldu.


Bu yazı, POLITICO’da 19 Haziran 2022 tarihinde “Macron faces 5 years of gridlock after stunning parliamentary defeat” başlığıyla yayınlandı. Çeviride editoryal düzenleme yapılmıştır.