FRANSA'DA Cumhurbaşkanı, sıkıntılı geçen ikinci dönemini canlandırmak için yeni bir nefes arıyor.

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Milli Eğitim Bakanlığı görevinden ayrılan Gabriel Attal’ı Fransa’nın yeni başbakanı olarak atadı.

Fransa Cumhurbaşkanlığı’ndan salı günü yapılan basın açıklamasında “Cumhurbaşkanı, Sayın Gabriel Attal’ı başbakan olarak atamış ve hükümeti kurmakla görevlendirmiştir.” denildi.

Fransa tarihinin ikinci kadın başbakanı olan Elisabeth Borne, merakla beklenen kabine değişikliği öncesinde pazartesi günü istifa etti. Ardından, 34 yaşındaki Attal, ülkenin hem en genç hem de ilk eşcinsel başbakanı oldu.

Attal ve Borne devir teslim konuşmalarını Matignon olarak bilinen Paris’teki başbakanlık binasının önünde, dondurucu soğuk altında gerçekleştirdi.

Yeni başbakan görev süresince öncelik vereceği başlıkları şöyle sıraladı: Eğitim, orta sınıfın güçlendirilmesi, otoritenin yeniden tesis edilmesi ve göçün kontrol altına alınması.

Attal konuşmasında, “Tarihin en genç cumhurbaşkanı, tarihin en genç başbakanını atadı. Bu cesaretli tavrı, gençlere duyduğu güvenin sembolüdür.” sözlerine yer verdi.

Macron, geçen yıl emeklilik reformuna karşı kitlesel protestolarla karşı karşıya kalmıştı. Bunun yanı sıra, göç tasarısı sonrası ortaya çıkan parti içi görüş ayrılıkları da iktidar koalisyonunun yara almasına neden olmuştu. Bu yüzden Macron, sıkıntılı geçen ikinci dönemini tekrar canlandırmak niyetinde.

Macron’un sürpriz hamlesi, merkez koalisyonun ağır toplarını şaşırtırken, potansiyel bir rakibin hükümetin başına geçtiğini düşünen bazı isimleri ise endişelendirdi. Anketlere göre, Macron şu anda son derece düşük sayılabilecek yüzde 30’luk bir toplumsal destek oranına sahip. Üstelik, liderlik ettiği koalisyon, Avrupa seçim anketlerinde aşırı sağcı Ulusal Birlik’in yaklaşık 10 puan gerisinde görünüyor.

Macron, Attal’ın atanmasıyla ilgili sosyal medyada, “Açıkladığım projeyi hayata geçirmek için enerjinize ve kararlılığınıza güvenebileceğimi biliyorum.” şeklinde açıklama yaptı.

Yıldızı giderek parlayan Attal, 2016 yılında Macron’un cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemek üzere Sosyalist Parti’den ayrılmıştı. Sonrasında, siyaset basamaklarını hızla tırmanmaya başladı. 2017 yılında parlamentoya seçilen Attal, bir yıl sonra gençlikten sorumlu devlet sekreteri olarak kabineye girdi. Böylece, Fransa’da Beşinci Cumhuriyetin en genç kabine üyesi oldu. Daha sonra hükümet sözcüsü ve ardından kamu hesapları bakanı olarak görev yaptı. Son olarak temmuz ayından beri eğitim bakanlığı görevinde bulunan Attal, Macron döneminde göreve gelen dördüncü başbakan oldu.

Konuyla ilgili olarak, aşırı sağcı Marine Le Pen Fransız halkının Macron’un dördüncü başbakanından “hiçbir şey” beklememesi gerektiğini söyledi. Le Pen, ayrıca, seçmenleri Haziran’daki Avrupa seçimlerinde “değişime giden yolu” açmaya çağırdı.

Ağır toplar endişeli

Attal, aralarında eski Tarım Bakanı Julien Denormandie’nin de bulunduğu birçok aday arasından başbakan olarak seçildi. Playbook Paris’e konuşan ve adının açıklanmasını istemeyen Macron yanlısı üst düzey bir yetkili, İçişleri Bakanı Gérald Darmanin ve Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire de dahil bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi için hazırlık yapan ağır topların, genç meslektaşlarının hükümetin başına geçmesinden pek de memnun olmadıklarını söyledi.

Selefi Elisabeth Borne pazartesi akşam saatlerinde istifa etmesine rağmen, Attal’ın ataması Salı günü öğle saatlerine kadar teyit edilmedi. Söylentilere göre, bu alışılmadık gecikme, koalisyon ortaklarının Macron’un tercihinden duydukları memnuniyetsizlik nedeniyle oluştu. Macron’un ekibinden üst düzey iki siyasetçi, koalisyon ortakları François Bayrou ve Edouard Philippe’in potansiyel bir rakibin iktidara gelmesinden rahatsızlık duyduğunu söyledi.

IPSOS’un aralık ayında yayımladığı ankete göre Attal, eski Başbakan Edouard Philippe’i geride bırakarak en yüksek toplumsal kabul oranına sahip Fransız siyasetçi oldu. Attal’ın gelecekte cumhurbaşkanı adayı olabileceği konuşuluyor.

Fransız kamuoyu araştırmacıları ise Attal’ı anketlere dahil etmeye başladı. IFOP’un anketine göre Attal, 2027’de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde, adaylığına kesin gözüyle bakılan Philippe’in ardından, Macron kanadının en iyi ikinci tercihi olarak görülüyor.

Eğitim bakanlığı döneminde Attal, Müslüman kadınların okullarda abaya giymesini yasaklayan karara imza attı. Ayrıca, öğrencilerin akademik başarılarını arttırmaya yönelik bir dizi önlem açıkladı.

Eğitim sektöründeki SNES-FSU sendikasından bir yetkili, Attal’ın bakanlık görevinden “yıldırım hızıyla” ayrılmasını eleştirdi.

Muhalefet öfkeli

Muhalefet partilerinden Attal’ın yaşıyla ilgili sert eleştiriler geldi. Aşırı solcu Jean-Luc Mélenchon sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada “Prensleri çocuk olan halklar lanetlidir” diyerek başbakanın Macron’un “sözcüsü” olmaktan öteye geçemeyeceğini ifade etti.

Muhafazakar parti Les Républicains’in önemli isimlerinden Aurélien Pradié ise “Hızlı başarı başka bir şeydir kendini kanıtlamak başka.” açıklamasında bulundu.

Attal’ın bakanlıktaki görev süresi boyunca uyguladığı eğitim politikaları arasında, velilerin onayını almadan getirdiği sınıfta bırakma uygulaması ve standart testlerin zorluk derecesinin yükseltilmesi yer alıyordu.

Attal, ayrıca, gençlere yönelik yeni bir vatandaşlık hizmeti projesine öncülük etti. Öte yandan, okullara üniforma zorunluluğu getirilmesi önerisinde bulunan Attal, bu konuda Cumhuriyetçilerin (Les Républicains) lideri Eric Ciotti ve First Lady Brigitte Macron tarafından destek gördü.

Macron, yeni yıl konuşmasında eğitimi temel önceliklerinden biri haline getireceklerini vurgulayarak “öğrencilerin performans düzeyini, öğretmenlerin otoritesini ve laik eğitimin gücünü artıracaklarını” dile getirdi.


Bu yazı, Politico’da 9 Ocak 2024 tarihinde “Macron appoints rising star as PM, leaves presidential hopefuls stunned” başlığıyla yayımlanmıştır. Çeviri yapılırken yazının belirli kısımlarında editoryal düzenleme yapılmıştır.