SON DÖNEMDE dünya Hindistan'ın güzel yanlarını görüyor. Ağustos'ta Ay'a bir uzay aracı indirdi. GSYİH yılın son çeyreğinde yıllık %7,8 oranında büyüme göstererek dünyanın en hareketli büyük ekonomisi haline geldi. Başbakan Narendra Modi, G20 zirvesine ev sahipliği yaptı. Bu zirvede Joe Biden'ın da aralarında bulunduğu liderler gözlerini Asya'nın yükselen devine çevirdi. Ancak Hindistan’ın kendi içinde dikkati, Modi'nin iktidar açlığı ve ulusal yenilenme hayallerinin onu anayasayı esnetmeye yöneltip yöneltmeyeceği noktasında toplanmış görünüyor. Modi'nin ülke genelinde siyasetin ve merkezi hükümetin nüfuzunu arttırmak ve Hindistan'ın 28 eyaletindeki (çoğu kendi partisi tarafından yönetilmiyor) ağırlığı azaltmak istediğine dair işaretler var. 

Anayasa, eyaletlere pek çok alanda özerklik tanıyor. Bu da Hindistan'ın büyüklüğünü ve çeşitliliğini yansıtan bir durum. Söz konusu değişiklik ise eyalet seçimlerini genel seçimlerle eşzamanlı hale getirerek Hindistan'da her beş yılda tek bir seçim yapılmasını sağlamak (gelecek yıl ilkbaharda genel seçimler yapılacak). Bu henüz belirsiz olsa da hassas bir konu. Önümüzdeki hafta Modi parlamentoda olağan dışı bir özel oturum düzenleyecek. Belki de oturum bu fikri ilerletmek için kullanılacaktır. Öyle ki Modi 1 Eylül'de tek seçimin fizibilitesini incelemek üzere bir komite kurdu. 

Kendisini eleştirenler ise bunun hassas bölgesel dengeleri bozacağını ve esasında güç gösterisinden ibaret olduğunu söylüyor. Modi ülke siyasetine hâkim olsa da kendi partisi olan milliyetçi Bharatiya Janata Partisi (BJP) refah seviyesi daha yüksek ve dinamik güney eyaletlerinde kontrolü elinde bulundurmuyor. Mayıs ayı itibariyle Hindistan'ın teknoloji merkezi Karnataka'nın hakimiyetini de kaybetmiş durumda. Eşzamanlı yapılan kamuoyu yoklamaları Modi'nin bölgesel seçimlerde kişisel popülaritesini kullanmasına yardımcı olurken, BJP'nin de erişim alanını genişletmesini sağlayabilir. 

"Tek Hindistan" hedefi aslında birçok yönden mantıklı. Uzun zamandır Hindistan ekonomisi, sayısız yerel pazar ve vergilerle ("octroi" kelimesine bir bakmanızı öneririm) parçalanmış durumdaydı. Modi 2014'te iktidara geldiğinden beri bu sistemi basitleştirdi ve pek çok yerel vergiyi ulusal mal ve hizmet vergisi (GST) haline getirdi. Altyapının da iyileştirilmesiyle daha derin bir tek pazar yaratıldı ve bu pazar büyümeyi hızlandırıyor. Ayrıca dijital ödeme ve sosyal yardım programlarını da teşvik etti. Kamu harcamalarının yarısından daha azını karşılayan bir merkezi hükümetin güçlenmesi yerinde olur. 

Daha basit bir seçim takvimi de makul bir hedef olabilir. Eyalet seçimlerine yönelik sürekli yürütülen kampanyalar hükümet işlerini aksatabiliyor. Başka demokrasilerde tüm seçimler eş zamanlı yapılır. Öte yandan Modi'nin bu kararı sürdürmesi halinde riskler ortaya çıkacaktır. Modi bazı kuralların etrafından dolanmak isteyebilir (kağıt üzerinde anayasa değişikliklerine ihtiyaç olabilir, bu da parlamentonun çoğunluğunu ve çoğu eyaletin onayını gerektirebilir). Faaliyetlerinin engellenmesi halinde ise bölgesel gerilimleri bahane ederek BJP'nin kuzeydeki merkezlerinde infial yaratabilir. BJP'nin duruşu belli: Yargıyı zayıflatan ve Müslüman karşıtı şovenizmi körükleyen bir parti. 

Bu tür bir bölücülük, çok sayıda dili ve en az altı büyük dini olan Hindistan'da her zaman tehlikeli oldu. Ama bilhassa önümüzdeki on yılda bölgesel dengeler değiştikçe daha da büyük bir tehdit haline gelecek. Güneyin iktisadi açıdan hayli ileride olması, neden vergileriyle geri kalmış kuzeyi sübvanse ettiği sorusunu gündeme getiriyor. Öte yandan uzun süredir ertelenen bir düzenleme olan seçim bölgelerinin yeniden çizilmesi ile 2026'dan sonra kuzey eyaletleri parlamentoda sandalye kazanacak, düşük doğum oranlarına sahip güney ise kaybedecek.
 
Bu tür gerilimler kötü yönetilirse tek pazarı sekteye uğratabilir ve huzursuzluğu tetikleyebilir. Hindistan'ın bu gerilimleri yönetebilmek için esneklik yaratan ve işbirliğini kolaylaştıran federal sistemi koruması gerekiyor. Modi'nin çığır açan reformu ulusal mal ve hizmet vergisi (GST), eyaletlerin oybirliğini sağlamak için yapılan özenli müzakerelerin ardından gelmişti. Seçim sıralaması dahil olmak üzere diğer anayasal reformlarda da benzer bir ruh hâkim olmalı. Siyasi federasyon Hindistan'ın süper güç olmasının önünde bir engel değil, aksine bunun bir koşulu.


Bu yazı, The Economist’in web sitesinde 14 Eylül 2023 tarihinde “Modi’s ‘one India’ goal is good for the economy, but not for politics” başlığıyla yayımlanmıştır. Çeviri yapılırken yazının belirli kısımlarında editoryal düzenleme yapılmıştır.