FRANSA MALİYE Bakanı Bruno Le Maire, ülkenin kötüye giden kamu maliyesiyle mücadele etme ihtiyacını sesli bir şekilde dile getiriyor. Fakat merkeziyetçilerin Avrupa seçimlerinde yenilgiye uğrayacağı korkusunun baş göstermesi nedeniyle Le Maire'in kamu harcamalarında sert kesintilere gidilmesi yönündeki çağrıları, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un canını sıkmış durumda.

Maliye bakanlığı, geçtiğimiz günlerde, kamu harcamaları için hâlihazırda planlanmış olan 10 milyar Euro'luk kesintiye ilaveten, bu yıl, ikinci kez 10 milyar Euro'luk kesintiyi duyurmak zorunda kaldı. Ayrıca 2024 yılı için de bütçe açığını düşürme hedefini gerçekleştiremeyeceğini beyan etti. Fransa'nın bu yıl için revize edilen bütçe açığı hedefi -ilk hedef olan %4.4 yerine- GSYİH'sinin %5.1'i olacak.

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un merkeziyetçileri, haziranda yapılacak Avrupa seçimlerinde olası bir hezimetle karşılaşabilir. Böyle bir ortamda Macron'un isteyeceği son şey, sosyal harcamalarda ve kamu hizmetlerinde sert kesintilere gitmek olur. Ne var ki Maliye Bakanının son haftalarda yapmayı savunduğu şey tam olarak bu.

Bütçe tartışmaları, anayasaya göre yeniden aday olamayan bir cumhurbaşkanı ile başkanlık hırsı herkesin bildiği bir sır olan bakan arasındaki gerilimleri tekrar alevlendiriyor.

Derecelendirme kuruluşları, Fransa'nın kredi notunu bu bahar değerlendiriyor. Le Maire ise devlet maliyesini en kısa sürede iyileştirme ve "güvenilir kişi" olarak imajını geri kazanma peşinde. Çünkü bu imaj, potansiyel bir başkan adayı olarak kendini sunmasının önemli bir parçasını teşkil ediyor.

Macron'un Rönesans Partisi'nden, isminin açıklanmasını istemeyen önemli bir kişi, "Macron'un artık [Le Maire'e] katlanamadığını” belirtti. Macron'un kum torbasına yumruk attığı son fotoğraflara atıfta bulunarak: “Bu, fiziki bir durum. Vakti gelince, kum torbasının yerine, onun tavana asılmasını isteyecek!” dedi.

Macron ile en etkili bakanı Le Maire arasında yaşanan gerginlik, nisan ayında aşikâr hâle geldi: İki isim, zorunlu harcama kesintilerinin nasıl tatbik edileceği konusunda karşı karşıyalar.

Le Maire, resmî bir bütçe değişiklik tasarısı hazırlayıp bunu parlamentoya sunma fikrini ortaya atarak Macron'u öfkelendirdi. Zira Fransa Cumhurbaşkanı, hükûmetin büyüme ve borç azaltma tahminleri hususunda yanıldığını ve şimdi de sözünden caydığını göstereceği için bunu, olumsuz bir siyasi işaret olarak görüyor.

Le Maire'in yardımcıları, söz konusu fikri sunmak üzere, bazı meclis üyeleriyle dahi temasa geçti. Ancak Fransa Cumhurbaşkanı, bir sonraki pazartesi bu talebi reddetti ve Le Maire'i Elysée Sarayı'na çağırarak azarladı. Macron, partisinin bir koalisyon toplantısına ansızın katılarak, bütçe tasarısında bu yıl için yeni bir düzeltme sunmamaları konusunda partilileri uyardı. Fransız medyasında yer alan haberlere göre, Macron: “Yeni bir bütçenin yankılarını duyuyorum; fakat bunun bir maksadının olduğunu düşünmüyorum.” dedi.

Yine Fransız medyasının haberine göre, Macron ve Le Maire'in, Fransa'nın güneybatısında bulunan bir patlayıcı fabrikasını birlikte ziyaret ederek son günlerde basında çıkan kötü haberlere son vermeleri bekleniyor.

“Açık Bar” Devri Artık Bitti

Le Maire, yaklaşık yedi yıldır, güçlü Fransız ekonomi bakanlığının başındaki isim; ayrıca Macron'un en uzun süre görev yapan bakanı. Böylece hem kendi ülkesinde hem de Brüksel'de sağlam bir itibar kazanmış durumda. Fakat roman yazmak da dâhil olmak üzere, Fransızların sevgisini kazanmaya çalışmasına rağmen ülkesinde hâlâ bir teknokrat olarak görülüyor.

Fırtına bulutları ülke ekonomisi üzerinde dolaşırken, Le Maire'in Fransa'daki veya küresel sahnedeki mirası ve gelecek beklentileri tehlike altında. Ipsos tarafından yakın zamanda yapılan bir ankete göre, -popülaritesi yıl başından bu yana neredeyse %10 düşmüş olsa da- Le Maire, Fransız hükûmetinin hâlâ en sevilen bakanı konumunda yer alıyor.

Le Maire, geçtiğimiz aylarda, tek mesaj üzerinde durdu: Fransa, kemer sıkmalı ve COVID'ten bu yana ekonomi politikasını belirleyen “ne pahasına olursa olsun” yaklaşımını terk etmelidir.
Le Maire, yakın tarihli bir röportajında: “Açık bar devri artık sona ermeli.” dedi ve sözlerine şu şekilde devam etti: “Sağlık reçetelerindeki hasta katkı paylarını artırarak aslında artık 'açık bar' olmadığını ve dolaptaki tüm ilaçlara bakmanız gerektiğini söylüyoruz.”

Muhafazakâr görüşlü Les Républicains Partisi'nin önde gelen eski isimlerinden Le Maire'in sağlık ve işsizlik yardımları gibi Fransa'nın cömert sosyal politikalarını hedef göstermesi; yeni protestoları tetikleyebilecek ve Avrupa seçimleri öncesinde Macron hükûmetini zora düşürebilecek bir hamle.

Ters Tepki Riski

Macron'un Rönesans Partisi, haziran ayındaki Avrupa seçimleri öncesinde anketlerde aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi'nin on puandan fazla gerisindeyken, Fransa Cumhurbaşkanı ülkede daha fazla hoşnutsuzluk ve endişeye neden olabilecek herhangi bir adım atmaya doğal olarak yanaşmıyor.

Fakat Macron için Fransa'nın mali problemlerini çözmenin kolay bir yolu yok; zaten yüksek olan vergileri artırmayacağının sözünü verdi ve harcamalarda yapılacak sert bir kesinti, kendisini daha da sevimsiz hâle getirecek.

Macron, yeni 2024 bütçe tasarısını, hükûmetini bariz risklerle karşı karşıya bırakacağı için parlamentoya sunma noktasında pek istekli değil. Aralarında aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa ve muhafazakâr Les Républicains'in de bulunduğu muhalefet partileri, hükûmetin düşmesine yol açabilecek bir güvensizlik oyu önergesi vermekten söz ettiler. Buna karşılık Fransa Cumhurbaşkanı, yeni bir bütçe sunmadan harcamaları kısmak istiyor.

Macron'un merkeziyetçi koalisyonu, 2022'deki seçim yenilgisinden bu yana parlamento çoğunluğunu kaybetmiş durumda ve hükûmet, geçmişte sert tartışmaların ve güvensizlik oylarının üstesinden gelmiş olsa da bu sefer gerçek bir yenilgi riskiyle karşı karşıya.

Ulusal Meclis'in finans komitesine başkanlık eden solcu Milletvekili Eric Coquerel, diğer milletvekillerine: “Bütçe ve ekonomi politikalarınız ülkeyi bir çıkmaza sürüklüyor.” dedi.

Le Maire'in hâlihazırda düzeltmeye çalıştığı sorundan kısmen sorumlu olduğuna inanan tek kişi o değil elbet.

Elysée Sarayı'nda, mart ayında önemli bakanlarla yapılan bir toplantıda Macron'un Le Maire'e: “Bruno, her şeye rağmen yedi yıldır görevdesin.” dediği bildirildi.


Bu yazı, Politico’da “Macron, Le Maire feud flares up amid France’s fiscal woes” başlığıyla yayımlanmıştır. Çeviri yapılırken yazının belirli kısımlarında editoryal düzenleme yapılmıştır.