FRANSA Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, yeni hükümeti atadı. Yeni kabine Fransa siyaseti için güçlü bir sağa yönelime işaret ediyor. Böylesine bölünmüş bir ülkede, siyasi ömrü ve uzun vadeli istikrar kabiliyeti belirsiz olan bu hükümetin kurulması iki aydan fazla sürdü. Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan hükümet açıklaması, bu yaz sonuçsuz kalan parlamento seçimlerinden bu yana Fransa'yı felç eden siyasi çıkmazı aşma umuduyla Macron’un merkez sağın deneyimli siyasetçilerinden Michel Barnier'i başbakan olarak atamasından iki hafta sonra geldi. Yeni kabinede Macron'un partisi ve müttefikleri merkez sağcıların yanı sıra Barnier'in Cumhuriyetçi partisinden sağcı siyasetçiler de yer alıyor. Bu isimlerin bazıları kritik pozisyonlarda bulunuyor. 

Hükümet müzakereleri gergin geçti

Barnier'nin parçalanmış bir parlamentoda uygulanabilir bir koalisyon kurmak için uzun süren müzakereleri, başbakanın bakanları seçerken istediği şekilde ilerlemekte özgür olduğunu söyleyen Macron ile gerginliğe neden oldu. Müzakereler aynı zamanda yeni hükümeti her an kırılgan hale getirecek siyasi bölünmelerin boyutunu da ortaya koydu. Bu süreç, bir cumhurbaşkanının başbakanı belirlemek için harcadığı en uzun sürenin ardından Beşinci Cumhuriyet tarihindeki en uzun müzakere süreci oldu. Ülkenin borcu ve bütçe açığı, uluslararası endişelerin arttığı bir ortamda balon gibi büyürken, hükümetin ilk önceliği bütçe üzerinde anlaşmak olacak.

Yeni hükümet her an düşebilir

Fransa Anayasası'na göre cumhurbaşkanı başbakanı seçer ve başbakanın önerisi üzerine kabine üyelerini atar. Bu yaz yapılan seçimlerde sol ittifak 577 üyeli parlamento alt kanadında 193 sandalye ile birinci oldu. Macron'un merkezci partisi ve müttefikleri 165 sandalye elde ederken, Marine Le Pen'in aşırı sağcı Ulusal Birlik partisi ve müttefikleri 142 sandalye kazandı. Barnier'in muhafazakar Cumhuriyetçileri 47 sandalye ile dördüncü sırada kalarak başbakanın işini daha da zorlaştırdı. Yeni koalisyona amansız bir şekilde karşı çıkan ve zaferle çıktığı seçim sonuçlarını Macron’un hiçe saydığını düşünerek öfkelenen Fransa solu ile Ulusal Birlik'in güvensizlik oylamasına katılmaya karar vermesi halinde Barnier hükümeti her an düşebilir. Barnier, aslında Le Pen'in ve yeni hükümete yardım etmeye niyetli olmadıklarını söyleyen çırağı Jordan Bardella'nın eziyetine katlanarak ülkeyi yönetecek. Ulusal Birlik'in başkanı Bardella, X'te yaptığı açıklamada kabinenin “acınası siyasi oyunların ve hesapların” sonucu olduğunu ve “geleceği olmadığını” söyledi.

Muhafazakar sağcı senatöre kilit görev

Barnier'in aşırı sağı memnun etme kaygısı, kendi partisinden koyu muhafazakâr bir senatör olan Bruno Retailleau'yu kilit görev olan içişleri bakanlığına seçmesinde açıkça görülüyor. Retailleau geçmişte, yabancı düşmanı Ulusal Birlik'in bazı üyelerinin sevdiği bir tema olan, “atalarından Fransız vatandaşların aksine yakın zamanda göç etmiş vatandaşları” ima etmek için 'kağıt üzerindeki Fransızlar' demişti. Retailleau aynı zamanda Fransızların aşina olmadığı pek çok yüzün yer aldığı yeni kabinenin ulusal düzeyde öne çıkan birkaç üyesinden biri.

Ilımlı sosyalistlerin memnuniyetsizliği

Macron ülkede istikrarı sağlamak için mümkün olduğunca geniş bir koalisyon kurulmasını istemişti. Ancak Barnier ılımlı sosyalistleri kabineye çekmekte zorlandı. Kabinede sadece bir sol görüşlü isim, eski bir Sosyalist milletvekili ve Fransa'nın resmi denetim kurumunun eski başkanı olan Didier Migaud, Adalet Bakanı olarak atandı. Önceki hükümetlerin bazı sağcı ağır topları görevlerini korudu: Kültür Bakanı Rachida Dati ve Savunma Bakanı Sébastien Lecornu. Ancak diğerleri kabineden çıkarıldı.

Eski İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, Macron'un görev süresinin dolacağı 2027'de cumhurbaşkanlığına adaylığını koyabilmek için Dışişleri Bakanlığı görevine talip olmuş ancak ülkede hiçbir vergi artışının kabul edilemeyeceğini söyleyerek Barnier'i kızdırmıştı. Eski Ekonomi ve Maliye bakanı Bruno Le Maire de bir başka potansiyel cumhurbaşkanı adayı. Ancak Macron'un haziran ayında parlamentoyu feshetme yönündeki ani kararı pek çokları gibi onu da hayal kırıklığına uğratmıştı. Avrupa işlerinden sorumlu bakan olarak görev yapan merkezci Jean-Noël Barrot ise yeni kabinede, Dışişleri Bakanlığına terfi etti. Yeni Ekonomi ve Maliye Bakanı ise Macron'un partisinden 33 yaşında bir milletvekili olan, alt meclisin ekonomik işler komitesini yöneten ancak pek tanınmayan Antoine Armand oldu.

Yeni hükümeti iki sınav bekliyor

Macron'la arasına mesafe koymaya çalışan eski Avrupa Komisyonu üyesi ve Dışişleri Bakanı 73 yaşındaki Barnier liderliğindeki yeni hükümet, önümüzdeki haftalarda iki önemli sınavla karşı karşıya kalacak. Barnier'in genel politika konuşmasında Fransa için vizyonunu ortaya koyması gerekiyor ki bunu da muhalefetin başlatacağı güvensizlik oylaması takip edebilir. Ilımlı Sosyalist Parti'den sertlik yanlısı Boyun Eğmeyen Fransa (France Unbowed)'ya uzanan ve huzursuz bir sol ittifak olan Yeni Halk Cephesi, Macron'un kendi saflarından birini yönetime seçmeyi reddetmesine hala öfkeli. Cumartesi günü Paris ve diğer şehirlerde sokaklara dökülen sol görüşlü göstericiler, yeni hükümeti protesto ederek “Oy vermenin ne anlamı var?” sloganları attı.

Boyun Eğmeyen Fransa’nın kurucusu ve solcu lider Jean-Luc Mélenchon, Marsilya'daki bir protestoda gazetecilere yaptığı açıklamada “Bu hükümet meşru değil” dedi. Ancak solun kendi dogmatizmi ve bölünmüşlüğü, seçimlerdeki güçlü performansının üzerine bir şey koyamamasında büyük rol oynadı. Tarihsel olarak, sadece ılımlı sol (Cumhurbaşkanları François Mitterrand ve François Hollande yönetiminde) hükümet edebilmek için yeterli uzlaşmayı sağladı. Yeni hükümet, herhangi bir güvensizlik oylamasından sağ çıkarsa, yıl sonuna kadar bir bütçe geçirmek için acele etmeli. Ancak yaygın toplumsal protestolardan kaçınırken harcamaları kısmanın ve muhtemelen vergileri artırmanın yolları üzerinde anlaşmak hassas bir konu. Macron'un merkezindeki isimlerin yeni hükümetin sağa kaydığını düşünmesi de sürtüşmelere yol açıyor. Hatta Macron'a yakın bir milletvekili, Sophie Errante, cuma günü protesto amacıyla parlamentodaki merkezci koalisyondan istifa etti. Kabinenin 39 üyesinden 19'u Cumhuriyetçilerden ya da sağ partilerden; 19'u Macron ve müttefiklerinden kurulu merkez partilerden ya da Macron'a bağlı partilerden; Migaud hariç geri kalanlar ise ya daha küçük partilerden ya da partiye bağlı olmayan isimlerden oluşuyor.


Bu yazı New York Times’da 21 Eylül 2024’te, “Macron Appoints Cabinet as He Seeks to Move France Out of Political Impasse” başlığıyla yayınlandı. Çeviride editoryal düzenleme yapılmıştır.