RUSYA'NIN EN ÇOK kullanılan sosyal ağlardan biri VKontakte’ın da kurucusu olan Durov, 2013'te dünyanın en popüler ve 1 milyardan fazla kullanıcıya sahip olan Telegram messenger'ı kurdu. Başlangıçta Berlin’de olan şirketin ana ofisi 2017'de Dubai'ye taşındı. Bakü’den Paris’e uçarken havaalanında tutuklanmasının ardından Fransa büyük tepkiyle karşı karşıya kaldı. 

X sahibi Musk, Durov’un tutuklamasıyla ilgili tepkisini Avrupa'daki özgürlükle ilgili beklentilerin endişe verici olduğunu, özgürlüğün “anayasa tarafından korunduğu” ülkelerle seyahatini belki de sınırlaması gerektiğini ifade ederek gösterdi. Daha sonra Musk, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'u Durov'un tutuklanmasının nedenlerini açıklamaya çağırdı. 

Konuyla ilgili açıklama yapmak durumunda kalan Macron, Durov'un tutuklanmasının devam eden soruşturmayla ilgili olduğunu ve “siyasi bir karar olmadığını” söyledi. Macron X hesabından “Pavel Durov'un tutuklanmasının ardından Fransa hakkında yanlış bilgiler okuyorum. Fransa ifade ve iletişim özgürlüğüne, yenilikçiliğe ve girişimciliğe her zamankinden daha fazla bağlı. Öyle olacak." diye yazdı. Fakat Eski CIA ajanı (şuan Rusya’da saklanan) Edward Snowden, Durov'un tutuklanmasının amacının Telegram’daki “özel yazışma ve bilgilere erişim sağlamak” olduğunu söyledi. 

Durov’la zamanında sorun yaşayan Rusya yetkililer, tutuklanmasının ardından beklenmedik bir şekilde hem Durov’a sahip çıktı hem de Durov’un Fransızlarla işbirliği yapabileceğine ilişkin endişelerini dile getirildi. 

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, “Durov'un özgürlüğe aşırı bağlılık ve Batı'nın talimatlarını dinlemeyi reddetmesi nedeniyle gözaltına alındığını” söyledi. Lavrov ayrıca Rusya’da faaliyetleri yasak olan Facebook kurucusu Mark Zuckerberg ile Durov arasında paralellik kurarak, Zuckerberg'in ABD Senatosu'na çağrıldıktan sonra ona yapılan baskı sonucu Amerikan yetkilileriyle işbirliği yapak zorunda bırakıldığını hatırlattı.

Lavrov’un eleştirdiği Fransa’nın tutumunu birkaç yıl önce Rusya sergilemişti. İlk başta 2014’te Durov, kurduğu sosyal ağ VKontakte'deki hisselerini sattıktan sonra Rusya'dan ayrılmak zorunda kalmıştı. Durov’a göre bunun nedeni Ukraynalı muhalif aktivistler hakkında kişisel bilgi vermesini talep eden Rusya Güvenlik Servisi FSB ile yaşadığı anlaşmazlıktı. 

Daha sonra FSB, Telegram yöneticilerinden 2017 yılında St. Petersburg'daki terör saldırısıyla ilgili yazışmaların kodunu çözmek için bilgi talep etti. Telegram, veri şifreleme anahtarlarını vermeyi reddedince 2018-2020'de mesajlaşma programını engellemeye çalıştı. Son yıllarda Rus yetkililer ile Telegram arasında karşılıklı anlayış sağlandığı söyleniyor. Taraflar bu iddianın ayrıntılarını tartışmaktan kaçınıyor. Ancak güvenlik güçleri artık Telegrama karşı herhangi bir şikayette bulunmuyor. Batı’nın da aynı şeyi yapmaya karar verdiğine dair Rusya’da yorumlar yapılıyor. Bazı iddialara göre her ne kadar Durov “Rusya’ya geri dönüşü olmayacağını” söylemiş olsa da 2015’ten sonra Rusya’yı en az elli defa ziyaret etmiş, Rusya’da en son yapılan devlet başkanı seçimlerinde uygulanan internet üzerinden “akıllı” seçimlerde Rusya’da bulunmuştu.

Durov ve Fransa polisi arasındaki anlaşmazlık Durov lehine çözülürse Rus yetkililerin bundan şüpheleneceği, Telegram habercisinin güvensiz sayılacağı ve çalışmalarının sınırlandırılacağı  yönünde bir görüş var. Bu durumu ciddi bulan Rusya Dış İstihbarat Teşkilatı Başkanı Sergei Narışkin, Durov'un da sahip olduğu hassas bilgileri ifşa etme olasılığı hakkında kamuya açık bir şekilde konuştu. Narışkin, "Umarım buna izin vermez" dedi. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Kremlin yetkililerine Telegram'daki yazışmalarını silmelerinin şiddetle tavsiye edildiğine dair ortaya çıkan haberleri de "tamamen saçmalık" olarak nitelendirdi.

Rus medyası Baza, Durov'un tutuklanmasının ardından Rus yetkililer’in Telegram’daki tüm resmi yazışmaların silinmesi yönünde talimat aldıklarını yazmıştı. Baza’ya göre, ülkede bu talimat, bir dizi kolluk kuvveti çalışanlarının yanı sıra Başkanlık İdaresi, hükümet yetkilileri, Savunma Bakanlığı'nın üst düzey yetkililerine ve bir dizi büyük iş adamına verildi. Baza, Durov'un tutuklanmasının ardından Fransız istihbarat servislerinin, yaptırım uygulanan şirket ve kişilerin yanı sıra suç topluluklarıyla bağlantılı Telegram yazışmalarına erişim sağlamayı planladığını hatırlattı.

Rus yetkililerin Durov’la ilgili iki endişesi olduğu göze çarpıyor. Birincisi, Durov’un Fransızlarla işbirliğine gidip gitmeyeceği. Eğer Telegram’daki yazışmalara erişim sağlanırsa Fransızlar, Rus yetkililerin “değerli” olarak gördükleri gizli bilgilere ulaşma imkânına erişecek. İkincisi, Fransızların (ki bu tutuklama vakasında sadece Fransızlar değil aynı zamanda Amerikalıların da parmağı olduğu iddia ediliyor) bundan sonra Telegram üzerindeki etkisi. Telegram gibi küresel bir sosyal ağın kontrolünün Batılıların eline veya en azından etkisine gireceğine inanılıyor.  

Fransız Libération gazetesi, Durov’un Paris'teki sorgusu sırasında Fransa İç İstihbarat temsilcileriyle temaslarını sürdürdüğünü, özellikle Dubai'de onlarla buluştuğunu belirtti.  Durov'un tutuklanmasının ardından işbirliği yapmaya hazır olduğunu ifade ettiği ve kolluk kuvvetlerine cep telefonuna erişim izni verdiği iddia edildi. Diğer yandan yine Libération gazetesine göre Durov, Fransız servisleriyle görüşmesinde "askeri sır teşkil eden bilgileri ifşa etmenin kendisi için uygun olmayacağını" açıkça belirtti. Gazete burada tam olarak “nasıl bir askerî bilgiden” söz edildiğini açıklamadı. 

Durov’un Fransız güvenlik birimleriyle nasıl bir ilişki geliştireceğini, mutlak bir işbirliği mi yoksa iddia edildiği gibi sınırlı bir ortaklık mı kuracağını zaman gösterecek. Fakat Durov’un kararının, sahip olduğu sosyal ağ kullanıcılarında bir güvensizlik yaratacağı gibi Rusya üst düzey yetkilileri için de olumsuz görüleceği açık. Durov’la ilgili gelişmeler Rusya’da çok yakından takip edilmeye devam ediyor. Fransız mahkemesinin veya siyasilerin alacağı karar ve bu bağlamda Durov’un vereceği karar, Rusya’yla Durov arasındaki ilişkileri belirleyecek. Aynı zamanda Rusya’yla Batının ilişkilerini de belirleyecek. Özellikle de “tamamen gizli, askerî ve stratejik nitelikteki” bilgilere Batılı ülkeler tarafından kolayca erişilmesi,  Rusya için aynı zamanda bir güvenlik sorunu oluşturacaktır. Durov’un tutuklanmasıyla ilgili bir Rus yorumcu, televizyon programında “Biz Telegram üzerinden Ukrayna’yla savaşıyoruz” yorumunu yapmıştı.