Olimpiyatları düzenleyenlerin bilmenizi istedikleri bir şey varsa o da iki yılda bir düzenlenen bu spor etkinliklerinde siyasete yer olmadığıdır. 

Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), Paris'teki Yaz Oyunları öncesinde, (Ukrayna'nın işgaline katılan) Rusya ve Belarus'tan sporcuların olimpiyatlarda yarışabileceğini açıklarken bu ilkeye atıfta bulundu. IOC'nin Gazze'deki savaş nedeniyle İsrail'in oyunlara katılmasını engelleme çağrılarını görmezden gelme kararının arkasında da bu ilke var. Ancak gerçek şu ki Olimpiyatlar siyasidir, her zaman siyasi olmuştur ve her zaman da siyasi olacaktır. Adolf Hitler'e, Vladimir Putin'e ve Galyalı Asterix'e sormanız yeterli. 

Olimpiyat Oyunları görünürde bir atletizm şölenidir. Şehir devletlerinin oyunlar vesilesiyle siyasi manevralar düzenleme ve ittifak kurma çabaları içerisinde olduğu antik Yunan’daki ilk Olimpiyatlardan bu yana, bu şölen siyasetle iç içedir. Modern Olimpiyat Oyunları (ilk kez Yunanistan'da, ülkenin Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etmesinin yıldönümünde düzenlenmesi tesadüf değildir) uluslararası iyi niyetin teşvik edilmesi gibi en asil siyasi ilkeler üzerine kurulmuş olabilir. Ancak kısa sürede milliyetçilik, propaganda, hile ve hatta terörizm ve cinayetle dolup taştı. 

Olimpiyatların bu karanlık yüzü, Fransız karikatüristler René Goscinny ve Albert Uderzo'nun 1968 tarihli ikonik çizgi romanı "Asteriks Olimpiyat Oyunlarında”nın konusuydu. Kitapta, minik Asteriks kuşatma altındaki Galya köyünden Yunanistan'a, kaslı Spartalılar ve iri yarı Romalılara karşı yarışmaya gider. Yunanlar tarafından iyice hırpalanan ve aşağılanan Romalılar, daha sonra Asteriks tarafından kandırılarak Olimpiyat'ın son yarışı öncesinde köyünün sihirli iksirini (dönemin performans artırıcı ilacı) yutmaları sağlanır. 

Romalı bir yüzbaşının çizgi romanda bilgece gözlemlediği üzere, "Eğer terfi edeceksek, Julius Caesar'ın memnun olması gerekir ve eğer Julius Caesar memnun olacaksa, yarışı ve zafer armağanını kazanmanız gerekir." Ancak Romalılar hile yaptıkları için yakalanır ve Asteriks hükmen galip ilan edilir. Kurgu olsa da Asteriks çizgi romanı, bir dizi diktatör ve savaş suçlusunun Oyunları popülist duyguları kamçılamak için kullandığı veya kanlı bir noktaya değinmek için hedef aldığı gerçek dünyadan esinlenmiştir.

En kötü şöhrete sahip, Nazi lideri Adolf Hitler, 1936 yılında Berlin'de düzenlenen Olimpiyatları ırk üstünlüğü teorilerini kutsamak için kullanmaya çalışmış, ancak siyahi Amerikalı hız tutkunu Jesse Owens'ın dört altın madalya kazanmasıyla bu hayali suya düşmüştür. 

Montreal'de düzenlenen 1974 Olimpiyatları, rugby takımının apartheid Güney Afrika'yı ziyaret etmesinin ardından Yeni Zelanda'nın katılımını protesto eden 29 ülke tarafından boykot edildi. Soğuk Savaş dönemi boykotları daha sonra Moskova ve Los Angeles'ta düzenlenen 1980 ve 1984 oyunlarına da damgasını vurmuş, ABD ve SSCB sporcularını ülkelerinde tutmuştur.

Yakın geçmişte ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping Olimpiyatları kendi uluslarını (ve kendilerini) meşrulaştırmak ve yüceltmek için kullandılar. Pekin, bu yüzyılda oyunlara iki kez ev sahipliği yaptı ve 2008 Olimpiyatlarının göz kamaştırıcı açılış töreni sırasında 2.008 davulcunun ritmiyle Çin’in bir dünya gücü olarak ortaya çıkışını duyurmak için kullandı. Çin'in 2022 Kış Oyunları, Pekin'in azınlık Uygur nüfusuna yönelik muamelesi nedeniyle boykot çağrılarının gölgesinde kaldı. 

Ancak kimse oyunları Putin kadar siyasi avantaj için kullanmadı. Çin'deki 2008 Olimpiyatlarının ardından komşu Gürcistan'ın bir bölümünü işgal eden Rus lider, altı yıl sonra aynısını bir kez daha yaptı. Kremlin önce 2014 Soçi Kış Olimpiyatları'nda Rusya'nın madalya tablosunu zirvede tamamlamasını sağlamak için bir doping komplosu düzenledi. Sonra da bu milliyetçilik gösterisini Kırım yarımadasına "küçük yeşil adamlar" göndererek sürdürdü ve Ukrayna'da on yıl sürecek acımasız cinayet ve çatışmaları başlattı. 

Peki Paris'te ne olacak? 2024 Olimpiyatları, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un geçen ay erken seçim çağrısı yapmasının ardından Fransa'da yaşanan siyasi çalkantıların gölgesinde kaldı bile. Oyunlara damgasını vurabilecek diğer siyasi konular arasında Ukrayna'daki savaş, İsrail-Filistin çatışması ve ABD’nin Çin’e yönelik hile iddiaları yer alıyor.

[Dahası, 2024 Oyunları, açılış programındaki LGBT propagandasıyla bir “kitle psikolojisi” çalışması ve insanlık tarihine yüzyıllardır hakim olan doğal düzene / geleneksel dünyaya karşı bir “savaş ilanı” olarak, Olimpiyat tarihindeki yerini aldı. Zira söz konusu propaganda, Paris Oyunlarını rehin alan bir kitle psikolojisi çalışması olarak ve geleneksel dünyaya karşı bir savaş ilanı olarak  insanlık hafızasındaki yerini almış oldu.]

Oyunlar başlasın mı? Çoktan başladı bile.


Bu yazı, POLITICO’da, “The Olympics have always been political” başlığıyla yayımlanmıştır. Çeviri yapılırken yazının belirli kısımlarında editoryal düzenleme yapılmıştır.