ALMANLAR KURALLARA uymalarıyla ünlü, ancak bu sefer trafik ışıklarına (Ampel) uymamakta ısrarcılar. Merkezi hükümeti yönetmek üzere iki yıl önce seçilen merkez sol koalisyonun bu neşeli lakabı, koalisyonun üç bileşen partisinin renklerine atıfta bulunuyor: Sosyal Demokratlar (SPD) için kırmızı, Hür Demokratlar (FDP) için sarı ve bekleneceği üzere Yeşiller için yeşil. Ancak 8 Ekim'de yapılan iki önemli eyaletteki seçimlere bakılırsa, Alman halkı “trafik ışıklarının” dur-kalk sinyalleriyle ilgilenmiyor, direksiyonu aniden sağa kırmak istiyor gibi görünüyor.

Almanya'nın yüzölçümü bakımından en büyük iki eyaleti olan merkezdeki Hessen ve güneydeki Bavyera eyaletleri ülke nüfusunun neredeyse dörtte birini oluşturuyor. Bu eyaletlerin aynı anda seçime gitmesi, daha kapsamlı siyasi gelişmelerin habercisi olarak görülüyor. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ya da koalisyonu için bu durum hiç de iyi görünmüyor. Koalisyondaki üç parti de her iki eyalette beş yıl öncesine kıyasla başarısız oldu. Nitekim üç partinin en küçüğü olan liberal eğilimli FDP, Bavyera eyalet meclisi Landtag'da koltuk sahibi olmak için gereken asgari %5'in altına düşerek ağır bir şekilde geriledi. Hessen'de de baraja ancak uzaktan göz kırpabildi.

Ayrıca iktidardaki partilerin en büyük acısı, muhafazakâr kanadın kazancıydı. Hessen'de mevcut hükümet, uzun süredir Almanya'nın en büyük partisi olan merkez sağ Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) tarafından yönetiliyordu. Bavyera'da ise CDU'nun bölgesel kardeş partisi Hıristiyan Sosyal Birliği (CSU), lideri Markus Söder tarafından. Parti 1957'den bu yana kesintisiz olarak iktidarı elinde tutuyor. Tamamlanan oy sayımına göre CDU Hessen'de %35, CSU ise Bavyera'da %37 oy aldı. İki parti de kendi eyaletlerinde en büyük parti olmaya devam ediyor ve bir sonraki koalisyonda da liderlikleri neredeyse kesin.

Yerel seçimlerdeki asıl şaşırtıcı gelişme ise daha muhafazakar iki partinin yükselişi oldu. Göçmen karşıtı söylemleri ve aşırı eğilimleri nedeniyle Almanya'nın siyasi tabanı tarafından dışlanan aşırı muhafazakar Almanya için Alternatif (AFD) partisi her iki eyalette de ikinci en güçlü parti olarak ortaya çıktı.  AFD Bavyera'da %16 oy alarak bir önceki (2018’deki) seçime kıyasla altı puan artış gösterdi. Hessen'de ise beş puanlık artışla %18 oy aldı. Bu alışılmadık derecede yüksek oranlar, sadece AFD'nin güney eyaletlerinden çok, doğu eyaletlerinde güçlü olmasından değil, aynı zamanda Hessen ve Bavyera'nın her ikisinin de büyük ve nispeten entegre olmuş göçmen topluluklarına ev sahipliği yapmasından kaynaklanıyor. Rakip Hür Seçmenler Partisi de güneyin ötesinde pek varlık gösteremeyen kırsal tabanlı gelenekçi bir grup olarak Bavyera'da üç puandan fazla bir artışla %15'e yükseldi. 

Sağa olan bu yönelim, muhafazakarların Bavyera'da oyların üçte ikisine, Hessen'de ise yarısından fazlasına sahip olduğu anlamına geliyor ki bu da görev süresinin neredeyse yarısına gelmiş olan Scholz liderliğindeki koalisyon hükümeti için ciddi bir tehlike sinyali. Ne var ki, bu belirgin tehlike Scholz hükümetinin görev süresini tamamlama ihtimalini de artırıyor. Scholz'un küçük ortakları liberal FDP ve Yeşiller sandıktan yenilgiyle çıkarken ne onların ne de Scholz'un SPD'sinin trafik ışıklarını düşürmeye niyeti var.

AFD'ye verilen desteğin artması pek çok Alman'ı endişelendirse de partinin daha güçlü görünmesi, bu gücü iktidara taşıması anlamına gelmeyebilir. Çünkü diğer partiler hala aşırı muhafazakâr partilerle koalisyon fikrine sıcak bakmıyor. Daha soğukkanlı analizciler, AFD'nin kazanımlarının, başta göç olmak üzere belirli sıcak gündem konularında ve destekledikleri çevre mevzuatının sözde aşırılıkları nedeniyle Yeşiller'i eleştiren başarılı bir kampanyada elde edildiğini belirtiyor.  

Scholz ve koalisyonu bu ikazları mutlaka dikkate alacaktır. Trafik ışığı hükümetinin göçmenlik konusundaki söylemi son zamanlarda belirgin bir şekilde sertleşti ve Yeşiller Partisi çevre konusundaki iddialarını azalttı. Belki de iki yıl sonra, renkli ışıkları bu seçmenlerin bir kısmını yeniden kendilerine çekebilir.


Bu yazı, The Economist’de 8 Ekim 2023 tarihinde “A boost for Germany’s right” başlığıyla yayımlanmıştır. Çeviri yapılırken yazının belirli kısımlarında editoryal düzenleme yapılmıştır.