Çin lideri Xi Jinping, ulusal güvenliği güçlendirme ve Çin'i teknolojik olarak büyük bir güce dönüştürme gündemini taşımaya hazır, sadık yetkililerden oluşan yeni yönetim kadrosunu açıkladı.

Başkan Xi, Pazar günü, Komünist Partinin en üst kademesi olan Politbüro Daimi Komitesi'nin yeni kadrosunu açıkladı. Xi yönetiminde çalışacak altı ismin tamamı onunla yakın bağlara sahip ve hiçbiri farklı bir hizip geçmişine sahip değil. Xi, mutlak güce sahip olduğu bir hükümete liderlik edecek.

Chicago Üniversitesi'nde Çin siyaseti uzmanı, profesör Dali Yang "Şimdi sistemin gerçek sahibi Xi; ancak herhangi bir hata da açık bir şekilde onun olacak" dedi. “Zaten baskındı ve şimdi daha da baskın olacak."

Politbüro Daimi Komitesine yeni atananlar arasında şunlar yer alıyor: Zhejiang Eyaletinde yerel memur iken Xi'nin yanında çalışan Li Qiang; Xi'nin kıdemli yardımcısı Ding Xuexiang ve Xi ile bağları onlarca yıl öncesine dayanan Pekin parti sekreteri Cai Qi.

Bu yeni isimler, Daimi Komite'de, teorik olarak informal yaş kuralları uyarınca komitede kalabilecek olan Başbakan Li Keqiang da dahil olmak üzere, emekli olan dört yetkilinin yerine atandılar. Bir zamanlar müstakbel başbakan gözüyle bakılan Hu Chunhua, yeni dönemde yedi üyeli Daimi Komite'de yer alamadığı gibi, 24 üyeli Politbüro'da da kendisine yer bulamadı, yani tenzil-i rütbeye uğradı.

Çin'in yeni liderlerinin açıklanması, Başkan Xi'nin Çin'in ülke olarak siyasi, ekonomik, askeri ve teknolojik tehlikelere karşı ulusal güvenliğini güçlendirmesi gerektiği yönünde açıklamalarda bulunduğu bir haftalık Komünist Parti kongresinden sonra geldi.

Partinin kurumsal gücünün ikinci kademesi olan yeni Politbüro üyelik yapısı, Xi’nin bu tür tehlikelerle mücadeleye verdiği önceliği yansıtıyor.

Politbüro’daki 24 üye arasında, Merkez Askeri Komisyonda Xi'nin başkan yardımcısı olarak görev yapan iki komutan yer alıyor. Emeklilik yaşını geçmiş olan 72 yaşındaki General Zhang Youxia bunlardan biri. Devlet Güvenlik Bakanı Chen Wenqing de iç güvenlikte güçlü bir rol üstlenmek üzere Politbüro'ya dahil edildi.

Singapur Ulusal Üniversitesi’nde araştırmacı olan Drew Thompson, “Açıkçası ulusal güvenlik ve partinin siyasi güvenliği, yüksek ekonomik büyüme oranları elde etmekten daha büyük bir öncelik taşıyor,” dedi.

Ülkenin uzay ve bilim sektörlerinde yetişen çok sayıda il ve bölge lideri de Politbüro’ya katılarak daha büyük rollere hazırlanıyorlar. Bunlar arasında, bir zamanlar Çin'in uzay programını denetleyen Zhejiang Eyaleti parti sekreteri Yuan Jiajun da var.

Xi yönetiminin ilgilenmesi gereken acil sorunlar arasında, konut piyasasındaki zorluklar, ihracattaki durgunluk ve borç yüküyle çalkalanan ekonomi yer alıyor. Xi, Kongre’de güvence vermeye çalıştı. “Çin ekonomisi esnek, geniş bir potansiyele ve manevra için geniş bir alana sahip,” dedi.

Çin'e liderlik edecek yedi isim

Xi Jinping, iktidarın zirvesi olan Politbüro Daimi Komitesi'ne, uzun süredir kendisine sadık olan, bazılarının bağları onlarca yıl öncesine dayanan isimleri atadı. Bunlar aynı zamanda Xi’nin siyasi gündemini güçlü bir şekilde uygulayan, ideolojisini destekleyen isimler.

Daimi Komite’nin üyeleri şu isimlerden oluşuyor:

Xi Jinping: Parti lideri olmasının yanı sıra ordunun baş komutanı unvanını koruyor ve muhtemelen devlet başkanı olarak kalacak.

Li Qiang: Yeni bir üye. Şanghay'ın parti şefi olarak, tartışmalı Covid karantinasını uygulayan isimdi. Ancak Xi ile uzun süredir devam eden bağları, terfisine yardımcı oldu.

Zhao Leji: Partinin yolsuzluk ve ihaneti araştırmak için oluşturduğu teşkilatın alçakgönüllü başkanı.

Wang Huning: Xi'nin milliyetçi fikirlerini şekillendiren, partinin kıdemli ideoloji mimarı.

Cai Qi: Yeni bir üye.  Xi ile olan bağları, yirmi yıl öncesine, Fujian Eyaletin’e uzanıyor.  Xi, başkent Pekin'in parti başkanlığına atayarak ona olan güvenini göstermişti.

Ding Xuexiang: Yeni bir üye.  Xi'nin yakın yardımcısı olan Ding, neredeyse her zaman onunla birlikte seyahat eder ve onun parti meselelerini yönetmesine yardımcı olur.

Li Xi: Yeni bir üye. O, yukarıdan aşağıya kontrolü sıkılaştırdığı Guangdong Eyaletinin parti sekreteri. Yolsuzluk veya sadakatsizlikle suçlanan yetkilileri soruşturmak için parti kurumuna liderlik etmeye hazırlanıyor.

Şanghay'da sadık bir yardımcı, Pekin'de Başbakan

Bu yılın başlarında Şanghay'daki iki aylık sokağa çıkma yasağı , şehrin Komünist Parti lideri Li Qiang'ın siyasi kariyerini mahvedebilecek gibi görünüyordu. Evlerine ya da kalitesiz karantina tesislerine kapatılan şehir sakinleri, yiyecek bulmak için mücadele etti ve polis memurlarıyla çatıştı.

Karantinaya rağmen, 63 yaşındaki Li, Çin'in zirvedeki lideri Xi Jinping’den destek görmeye devam etti.  Pazar günü Li, Çin'in Xi'den sonra en yüksek ikinci yetkilisi olarak Halkın Büyük Salonunda sahneye çıktı.

Li'nin konumu, önümüzdeki Mart ayında, onu Çin hükümetinin geniş bürokrasisi üzerinde geniş yetki sunan başbakanlık görevine uygun hale getiriyor.

Hong Kong Baptist Üniversitesi'nde emekli siyaset bilimi profesörü Jean-Pierre Cabestan, "Xi Jinping ile bağlantı çok önemli. Komünist Parti'de yetkin yönetici eksikliği yok, bu nedenle patron-yanaşma terfi sistemi önemini koruyor" dedi.

Li, Şanghay'ın hemen güneyinde, müreffeh Zhejiang Eyaletinde doğdu ve büyüdü. Oradaki eyalet bürokrasisinde görev aldı. Kariyeri, 2002-2007 arasında eyaletin Komünist Parti sekreteri olan Xi'nin personel şefi olarak görev yapmasıyla başladı.

Xi, 2012'de Çin'in liderlik koltuğuna oturduktan iki ay sonra, Li'yi Zhejiang Eyaleti valisi olarak atadı. Üç yıl sonra, Li'yi, zengin bir endüstriyel faaliyet merkezi olan Jiangsu Eyaletinin Komünist Parti sekreteri olarak atayarak terfi ettirdi.  2017'de, Li'yi Şanghay Komünist Parti sekreteri olarak atadı. Burası geleneksel olarak, Xi'nin kendisi de dahil olmak üzere, Politbüro Daimi Komitesi için bir atlama taşıydı.

Li, Zhejiang, Jiangsu ve Şanghay'da çok uluslu yöneticiler ve Çinli iş insanlarıyla yakın çalışma imkanı buldu. Ancak Li, Pekin'de çalışmadı ve Devlet Konseyi'ni, Çin kabinesini veya Devlet Konseyi'ne bağlı onlarca bakanlığı yönetme konusunda deneyimi yok.

Amerikan Üniversitesi Uluslararası Hizmet Okulu'nda profesör olan Yang Zhang, Pekin deneyiminin olmamasının, Li'nin büyük ölçüde Xi'nin sürekli yönlendirmesine bağımlı olması anlamına geleceğini söylüyor. “Devlet Konseyi’nin işleyişini sağlama konusunda Xi'nin otoritesine ve Xi'nin diğer yardımcılarına güvenmek zorunda kalacak” diyor.


Bu yazı New York Times’da 23 Ekim 2022 tarihinde “China’s Communist Party Congress For His 3rd Term, Xi Jinping Surrounds Himself With Loyalists” başlığıyla yayınlandı. Chris Buckley, Claire Fu, Joy Dong ve Keith Bradsher tarafından kaleme alınan yazı kısaltılarak çevirilmiştir. Çeviride editoryal düzenleme yapılmıştır.