×
ABD

ANALİZ

Trump'ın Hayaletleri: Ara Seçimler Amerika ve Cumhuriyetçiler İçin Ne Anlama Geliyor?

Seçimlerin sonucunda Trump’ın ve ekibinin tercihleri, Cumhuriyetçi Parti için hayati puan kayıplarına sebep oldu ve Trump’ın desteklediği birçok aday bekleneni veremedi. Ama bu durum, Trump’ın 2024 yolculuğunun şimdiden bittiği anlamına gelmiyor.
ABD’DE 2022 ara seçimlerinin ardından ana akım medya organlarında hakim görüş Eski Başkan Trump’ın seçimin kaybedeni olduğu ve 2024 Başkanlık seçimi adaylığı iddiasının güçlü bir darbe aldığı yönünde [1]. Geçtiğimiz yıllarda da kritik dönüm noktalarında birçok medya organı Trump konusundaki olumsuz beklentilerini pek çok kez benzer bir şekilde kamuoyuyla paylaşmışlardı [2]. 2022 seçimleri sonunda da kamuoyunda baskın hale gelen benzer görüşler gerçekçi beklentiler yerine söz konusu medya organlarının siyasi tutumlarını yansıtıyor. Bu bağlamda ara seçim sonuçlarının Trump’ın 2024 adaylığına ve siyasi geleceğine etkisi analiz edilirken birtakım temel faktörler çoğunlukla görmezden geliniyor. Eski Başkan Trump’ın ara seçimlerde ciddi bir darbe almış olmasına rağmen sonuçları uzun vadede lehine çevirebileceği pek dillendirilmeyen bir ihtimal.
 
Cumhuriyetçilerin Seçimi Süpüreceği Beklentisi ve İlk Gelen Sonuçlar
 
2022 seçimlerinin ardından, her ne kadar kesin sonuçlar tam olarak belli olmasa da Cumhuriyetçiler’in Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu ele alma yüksek görünüyor. Buna karşılık Senato’da ise kesin karar Nevada’dan ve ardından Georgia’dan gelen sonuçlar ile birlikte Aralık ayında belli olacak. İlk sonuçlar cumhuriyetçilerin demokratların Temsilciler Meclisi’ndeki çoğunluğuna son vermesi sebebiyle kırmızıların galibiyeti izlenimini verse de aslında durum bundan oldukça uzak. Tam aksine, seçim öncesi beklentilerle kıyaslandığında, sonuç Cumhuriyetçilerin beklenen ölçüde büyük bir çoğunluğu sağlayamadığı ve Trump’ın desteklediği adayların başarısızlığının bunun temel sebebi olduğu yönünde. Fakat Türkiye’de de gündeme gelen, “sonuçların Trump’ın 2024 adaylığını oldukça zor hale getirdiği” yorumunun altında iki temel yanılgı yatıyor: İlki, Cumhuriyetçi Parti’nin kaybedişinin Trump için de uzun vadeli bir kaybediş anlamına geldiğinin düşünülmesi; ikinci olaraksa ara seçimlerin başkanlık adaylığı konusunda belirleyici etkisi olduğu varsayımı. Halbuki bu varsayımların ikisi de göründükleri kadar isabetli değil.
 
Öncelikle Cumhuriyetçi Parti’nin neden kazanmış görünmesine rağmen aslında kaybettiğini daha detaylı bir şekilde açıklamak gerekiyor. Bu durum büyük oranda ABD’de ara seçimlerdeki genel eğilimler ve 2022 özelindeki seçim konjonktürü ile ilgili. 2022 seçimleri yaklaşırken özellikle son haftalara girildiğinde kamuoyunda ve anketlerde cumhuriyetçilerin yeni bir dalga ile birlikte büyük bir galibiyet elde edeceği beklentisi hakimdi [3]. Buna bağlı olarak seçim öncesi ve sonrasında yapılan anketlere göre enflasyon ve ekonominin olumsuz gidişatı, seçmenlerin büyük bir kısmı için öncelikli konu olarak görünüyordu [4]. Rekor seviyelere varan enflasyon, ABD’de tarihsel olarak ara seçimlerde genellikle Başkan’ın karşısındaki partinin daha başarılı olduğu gerçeği ile birleştiğinde, yapılan simülasyonlar durumun büyük bir Cumhuriyetçi Parti zaferinin habercisi olduğuna işaret ediyordu [5]. 
 
ABD gibi heterojen ve yerel dinamiklerin büyük rol oynadığı bir ülkede söz konusu arka planın var olan siyasal sonuçlar ile ilişkisini ele alırken, seçmenin genelinin “Trump’a bir ders verdiği” yönündeki yorumların ötesinde daha dikkatli bir biçimde davranmak gerekiyor. Öncelikle parti siyasetinin bir bakıma iki yönlü bir dinamik olduğunu unutmamak gerek. Bunun bir tarafında toplumdaki çeşitli grupların karşılanmasını bekledikleri, yönlendirilebilir ve hatta yeniden şekillendirilmeye müsait talepleri ve beklentileri, diğer tarafta ise siyasal partilerin söz konusu hisleri ve beklentileri yakalamak için yaptıkları hamleler bulunuyor. Bu denklemin seçmenlere bakan tarafındaysa ABD, 2022 ara seçimleri öncesi yalnızca tarihsel arka plan değil günün ekonomik konjonktürü itibariyle de büyük bir Cumhuriyetçi zaferine uygun görünüyordu. Öte yandan enflasyon ve işsizlik gibi ekonominin genel gidişatına dair verilerin seçimlerde direkt olarak belirli bir partiye yönelik oy şeklinde yansıyabileceği hatalı bir beklenti. Zira özellike ABD’de enflasyon ve işsizlik konularındaki dalgalanmaların ara seçim sonuçlarına direkt olarak yansımadığı daha önce de ortaya çıkarılmış bir sonuç [6]. Öyleyse seçim sonuçlarını yorumlarken seçmen davranışlarının bir adım ötesine giderek Cumhuriyetçi Parti’nin var olan koşulları başarılı bir şekilde değerlendirme konusundaki tercihlerine yakından bakmak daha uygun görünüyor.
 
Trump’ın Tercihleri Cumhuriyetçi Parti’yi Mağlubiyete Götürdü
 
Seçimlerin sonucunda Trump’ın ve ekibinin tercihleri, Cumhuriyetçi Parti için hayati puan kayıplarına sebep oldu ve Trump’ın desteklediği birçok aday bekleneni veremedi. Bu durumu daha iyi gözlemleyebilmek adına ABD seçimlerinin temel dinamiğininin ele alınması isabetli olacaktır. ABD’de birçok eyalette seçimlerin sonucu, seçim bölgeleri özelinde henüz seçmenler sandıklara gitmeden büyük oranda tahmin edilebilir niteliktedir. Bu sebeple “swing” (salıncak) şeklinde tasvir edilen yani kimin galip geleceğinin tam olarak tahmin edilemediği birkaç eyaletteki sonuçlar seçimde belirleyici konumdadır. Söz konusu eyaletlerde kazanmayı başaranlar seçimlerde büyük oranda galibiyeti sağlar.
 
Trump’ın desteklediği adaylar tam olarak bu eyaletlerde Trump’dan aldıkları desteğin kaldıraç gücünü kullanarak aday olmayı başardılar ve söz konusu kritik eyaletler arasında özellikle Nevada, Georgia ve Pennsylvania öne çıkıyordu. Özellikle Nevada, 2022 seçimlerinde Cumhuriyetçi’lerin senatörün partisini değiştirmeye en yakın olduğu eyalet gibi görünüyordu. Daha önce Demokratlar’ın elinde olan eyalette Trump’ın desteklediği aday Laxalt uzun süre yarışı önde götürse de Las Vegas bölgesinden posta ile gelen oyların ardından Demokrat aday Cortez Masto eyalette seçimlerin galibi olmayı başardı [7]. Cumhuriyetçiler için büyük bir kayıp yaşatan ve çoğunluğu ele geçirme ihtimalini ciddi anlamda düşüren diğer bir gelişme, daha önce Senato’da kırmızılar tarafından temsil edilen Pennsylvania’da Mehmet Öz’ün kaybetmesi ve Georgia da Walker’ın geride kalması oldu. Her iki adayın da Trump tarafından desteklenen, oldukça tartışmalı isimler olmaları ise okları Trump’a çevirdi. Bu bölgelerde Cumhuriyetçi Parti’nin içinde aktif olan ve kazanma ihtimali yüksek isimlerin [8] yerine Trump’ın desteklediği her iki aday da uzun süredir o bölgelerde yaşamamaları dolayısıyla eleştirilen [9] ve Trump’ın desteği olmaksızın aday olma ihtimalleri oldukça düşük [10] olan kişilerdi. 
 
Bu durumda Trump’ın ve ekibinin şahsi tercihlerinin gerçekten de partinin başarısızlığına yol açmış gibi göründüğünü söyleyebiliriz. Bunun en önemli göstergesi, öne çıkarılan söz konusu kritik adayların yarışı kazanmaya uygun olmayan isimler olduğunun seçimlerin çok öncesinde biliniyor olmasıydı. Trump ise kendisinin desteği olmaksızın öne çıkamayacak bu isimlerin oy toplamak konusunda taşıdıkları risklerin farkında olarak bu kişileri tercih etti. Tüm bunların sonucunda da tam olarak bu adaylar, sonucu belirsiz olan eyaletlerde cumhuriyetçiler için sonuca önemli oranda etki edecek şekilde kaybettiler. 
 
Parti’nin Kaybetmesi Trump’ın Uzun Vadede Kazanması Anlamına Gelebilir Mi?
 
Parti içinde sonuçların ardından ortaya çıkan ortamda Trump’ın daha önce olmadığı kadar fazla eleştirildiği görünüyor. Ancak gözden kaçırılan önemli bir nokta var: Trump tarafından bakıldığında, söz konusu adaylık tercihlerinin partinin çıkarlarını önceleyerek yapılmadığı görülüyor. Bilakis Trump’ın desteklemeyi tercih ettiği isimler, partiye kaybettirme ihtimali daha yüksek olduğu halde Trump’ın söylemini güçlendirmesi için seçilmiş adaylar olarak öne çıkıyor. Bunun temel bir sebebi, ara seçimlerde kazanan adayların parti içinde kendilerini destekleyen özellikle Trump gibi bir lider için önemli avantajlar sağlaması; çünkü, bu adaylar özellikle Trump’a olan sadakatleri sayesinde [11] kazandıklarında galibiyetlerini de yine ona borçlu oluyorlar. Diğer taraftan bakıldığında ise Demokratlar’ın kongredeki baskınlığının sona erdiği bir durumda, söz konusu adayların kaybetmesinin Trump için direkt etkisi parti içindeki seçim ardı muhalefet ile sınırlı kalabilir.
 
Bu konuda Trump için asıl hedefin 2024 seçimlerinde yeniden Cumhuriyetçilerin adayı olabilmek olduğunu unutmamak gerek. Söz konusu adaylık için belirleyici olan, Cumhriyetçi Parti’nin ön seçimleri ve 2022 ara seçimlerinde kazanmak ya da kaybetmek nispeten ayrı sayılabilecek iki süreç. Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerinde oy kullanacak parti üyeleri arasında Trump’a olan destek ve bu tabanın ABD’deki ana akım ve müesses nizama olan mesafesi düşünüldüğünde, söz konusu desteğin ciddi bir darbe alması zor görünüyor. Seçimlerin ardından sesi daha da yükselecek parti içi muhalefet ile birlikte Trump destekçilerinin Cumhuriyetçiler arasında ezici bir çoğunluğa sahip olduğunu söylemek oldukça zor. Ancak kendisini destekleyen grubun yüksek aktivizm düzeyi daha önce de olduğu gibi ön seçimlerde yine muhtemel adaylar arasından Trump’ın sıyrılmasını sağlayan bir faktör olabilir.  
 
Elbette ara seçim sonuçlarıyla birlikte Trump’ın ciddi bir şekilde güç kaybetmediğini söylemek isabetli olmaz. Ancak var olan ilk şokun atlatılabildiği bir durumda Trump’ın adaylık konusunda birincil isim olarak yoluna devam etmesi gerçekçi bir ihtimal gibi görünüyor. Her ne kadar kritik eyaletlerde kayıplar yaşasa da Trump’ın desteklediği birçok adayın seçimde kazanmayı başarması [12] ve özellikle Cumhuriyetçilerin elinde olsa da renk değiştirme ihtimali yüksek olan Wisconsin gibi eyelatlerde Trump’ın desteklediği adayın yarışı önde bitirmesi, Trump’ın etksinin hala geçerliği olduğunu gösteren önemli bir örnek. Bunların yanı sıra, ABD’de seçimler için önemli bir gösterge olan, maddi destek elde etme konusunda da Trump hala Cumhuriyeçilerin en önde gelen adaylarından biri [13]. Ayrıca 2024’te adaylık ihtimali gündeme gelen Florida Valisi DeSantis’in her ne kadar önemli bir rakip olma potansiyeli taşısa da Trump gibi popüler bir figür karşısında ülke genelinde bir meydan okuma potansiyeli de belirsizliğini koruyor.
 
Bütün bu faktörler düşünüldüğünde Trump aldığı darbeye rağmen geçmişe göre Senato’da ve Temsilciler Meclisi’nde kendisine sadakati ile öne çıkan daha fazla isme sahip ve artık seçime Cumhuriyetçi Parti için eskisi gibi dışarıdan gelen bir isim değil. Parti tabanındaki desteğinin yanı sıra partiye olan bağlılıkları ile değil Trump’a şahsen yakınlıkları ile kazanan isimlerin her iki mecliste de daha yoğun olduğu bir tablo, bu seçimin önemli sonuçlarından biri.
 
ABD Ana Akım Medyası ve Erken Yargılar
 
2022 Ara Seçimleri, Cumhuriyetçi parti için beklenenin oldukça altında bir performans ile sonuçlandı. Bu durumda Eski Başkan Trump’ın ve ekibinin yaptığı tercihlerin payı büyük de olsa mağlubiyetin Trump’ın 2024 yolculuğuna engel olacağına düşünmek için henüz erken görünüyor. Seçim sonuçlarının netleşmesinin ardından Demokratlar’ın kongredeki baskınlığını yitirmesi durumunda, Trump’ın 2024 adaylığı iddiasının güçlü bir şekilde devam etmesi muhtemel sonuçlardan biri. Diğer taraftan uzun vadede kongredeki yeni Trump’çıların etkileri ise henüz dikkat çekmeyen ancak önemli bir faktör.


NOTLAR
[1] https://www.cnbc.com/2022/11/09/midterm-election-results-trump-candidates-disappoint-on-election-day.html
https://www.nytimes.com/2022/11/09/us/politics/trump-endorsements-midterms-gop.html
https://www.washingtonpost.com/politics/2022/11/09/trump-candidates-underperform-2022
[2] https://threadreaderapp.com/thread/1584658441276104704.html
[3] https://projects.fivethirtyeight.com/2022-election-forecast/senate/
[4] https://www.cnn.com/2022/11/08/politics/exit-polls-midterm-election-analysis/index.html
[5] https://www.nytimes.com/2022/10/17/us/politics/republicans-economy-nyt-siena-poll.html?action=click&module=RelatedLinks&pgtype=Article
[6] https://twitter.com/MattGrossmann/status/1590047588912599040?s=20&t=2cEe91DpzOgAs3Cc5YFgyQ
[7] https://www.nytimes.com/2022/11/12/upshot/nevada-senate-cortez-masto-mail-ballots.html
[8] https://www.savannahnow.com/story/news/2021/08/25/herschel-walker-running-for-senate-rep-buddy-carter-donald-trump-endorsement-raphael-warnock-georgia/5586553001/
[9] https://www.inquirer.com/politics/pennsylvania/does-dr-oz-live-in-pennsylvania-20211202.html
https://nypost.com/2021/03/10/donald-trump-urges-herschel-walker-to-enter-georgia-senate-race/
[10] https://www.inquirer.com/politics/election/mehmet-oz-conservative-policy-pa-senate-race-20220419.html
[11]https://www.jsonline.com/story/news/politics/elections/2022/06/02/donald-trump-endorses-tim-michels-wisconsin-governor/7488047001/
[12] https://www.axios.com/2022/11/09/trump-endorsement-gop-midterm-elections
[13] https://www.npr.org/2022/08/24/1118946905/trump-pac-money-fec

UBEYDULLAH ADEMİ

Northwestern Üniversitesi Siyaset Bilimi alanında doktora öğrencisi ve istatistik alanında yüksek lisans öğrencisidir. Çalışmaları milliyetçi hareketler, siyasal rejimlerde temsil ve şiddet ve hesaplamalı sosyal bilimler alanlarına odaklanmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü ve Tarih bölümleri mezunudur.